İran, ‘başörtüsü denetimi’ için yüz tanıma teknolojisi kullanmayı planlıyor

İran, kadınların kıyafetlerine yönelik baskıcı tutumuna devam ederken başörtüsü takma konusunda yeni çıkan katı yasaya uymayan kadınları tespit etmek için toplu taşımada yüz tanıma teknolojisini kullanmayı planlıyor.

The Guardian’ın aktardığına göre, İran Faziletleri Teşvik Etme Genel Merkezi Sekreteri Muhammed Salah Haşemi Golpayegani, hükümetin, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi tarafından imzalanan ve kadınların kıyafetleriyle ilgili kısıtlayıcı yeni bir kararnamenin ardından halka açık yerlerde kadınlara karşı gözetim teknolojisini kullanmayı planladığını duyurdu.

Kısıtlayıcı kararname, sokaklarda, otobüslerde ve trenlerde başları açık videolarını sosyal medyada paylaşan kadınların ve bunun ülke çapında protestolara yol açtığı 12 Temmuz ‘Tesettür ve İffet Günü’nden bir ay sonra, 15 Ağustos’ta imzalandı. Son haftalarda İranlı yetkililer, ‘kıyafet kurallarına’ uymayan kadınları tutukladı veya gözaltına aldı.

Eski moda totaliter rejimle teknolojinin birleşimi

Hollanda’daki Twente Üniversitesi’nden araştırmacı Azadeh Akbari, “İran, yasayı ihlal eden kişileri tespit etmek için yüz tanıma teknolojisini kullanma fikrini uzun süredir düşünüyor. Rejim, yeni teknolojilerle eski moda totaliter rejimi birleştiriyor” dedi.

Yeni kararnameye karşı geldikleri için tutuklanan kadınlardan bazılarının kimlikleri, ‘başörtülerini düzgün takmadıkları’ gerekçesiyle toplu taşıma araçlarında taciz edildiklerini gösteren videolar internette yayınlandıktan sonra belirlendi. 28 yaşındaki Sepideh Raşno, sosyal medyada dolaşan bir videoda, bir diğer yolcu tarafından ‘uygunsuz giyindiği’ için azarlandı. Raşno, sonrasında tutuklandı. İnsan hakları grubu Hrana’ya göre, Rashno tutuklandıktan sonra dövüldü ve ardından kendisini taciz eden yolcudan televizyonda özür dilemeye zorlandı.

Raşno, videosunun internette viral olmasının bir sonucu olarak baskıya maruz kalan ilk kişi değil. 2014’te, üçü erkek ve üçü kadın olan altı İranlı, Tahran’da Pharrell Williams’ın Happy adlı şarkısı eşliğinde dans ettiklerini gösteren videonun 150 binden fazla izlenmesinin ardından bir yıl hapis ve 91 kırbaç cezasına çarptırıldı.

2015’ten bu yana İran, göz taramaları, parmak izleri ve yüz görüntüleri gibi verileri depolayan bir çip içeren biyometrik kimlik kartlarını aşamalı olarak kullanmaya başlamıştı. Araştırmacılar, bu bilgilerin artık hem sokaklarda hem de siber alanda zorunlu kıyafet kurallarını ihlal eden kişileri belirlemek için yüz tanıma teknolojisiyle kullanılacağından endişe ediyor.