Irak’taki (Güney Kürdistan-Başur) Kürt Aşiretleri

Bu çalışmamızda Güney Kürdistan‘daki(Irak Kürdistanı) Kürt Aşiretlerini ele alacağız.Kürdistan coğrafyasının Güney yani Başur parçasında yaklaşık 5 milyon Kürt yaşamaktadırlar.

İşte Güney Kürdistan’daki(Irak) Kürt Aşiretleri

(Hemawend aşireti hariç tutulursa,buradaki aşiretlerin önemli bir kısmı eskiden, bu yüzyılın başında dağılan büyük Baban (Ortaçağdaki Bavemd) konfederasyonuna bağlıydı. Güney Kurmancisi konuşurlar ve Sunnidirler)

Delo Konfederasyonu

(Qûş Dağları ile Serkela ve Xaneqin arasında yaşarlar)

Geş

Cemrezî

Karez

Pencankuştî

Selîmweysî

Terkawend

Hemawend Konfederasyonu

(Çemçemal ile Şirwan nehri arasında ve Bêzayin bölgesinde yaşarlar. Goranî konuşurlar ve Yarisanidirler)

Begzade

Çîngînî

Kefruşî

Mamend

Piriyaî

Remawend

Reşwend

Seferawend

Şitabisar

Sifîyawend

Caf Konfederasyonu

(Süleymaniye ile Klar ve Halepçe arasında yaşarlar. Büyük öbekler halinde Güney ve Doğu Kürdistan’a dek uzamaktadırlar. Güney Kurmancisi konuşurlar ve genel olarak Sünnidirler.)

Amela

Badxî (Badgî)

Baserî

Başkî

Harunî

Îsaî

Îsmaîl Üzeyrî

Celalî (Gelalan – Celalan)

Cewanrudî

Kemalî

Mikailî

Muradî

Nawrolî

Piştmalê

Reşubarî

Rogaî

Sedanî

Safîyawend

Şetrî

Şex İsmailî

Terkhanî

Tewgozî

Yezdanbexş

Yarweysî

Yusufcanî

Keza (Kaza – Keja) Konfederasyonu

(Kifrî ile Çinçaldan arasında yaşarlar)

Sendula Begî

Koha Behram

Serkela

Şivan (Şivan) Konfederasyonu

(Kerkûk’ün kuzeyinde, Hasa ile Zeh Nehirleri arasında yaşarlar)

Bezeyni

Hasa

Zend Konfederasyonu

(Kifri ile Şirvan nehri arsında yaşarlar. Lakî konuşurlar ve Yarisanidirler)

Alyan (Elyan)

Genî (Qinî)

Mamsalih

Tayerxanî

Konfedere Olmayan Aşiretler

Ako (Ranya dolaylarında yaşarlar)

Baban (Babanî adıyla da bilinirler. Kerkûk’ün kuzeyi ile Xeneqîn dolaylarında)

Belikan (Rewanduz ile Balik dağlık bölgesinde bulunan Rayat arasında yaşarlar. Belik ve Belikiyan adıyla da bilinirler. Belikan aşiretinin bir kısmı 1600′lü yılların başında Urfa’ya yerleşmiş ardından Maraş üzerinden Orta Anadolu’ya gitmişlerdir. Halen de Anadolu’da Belik, Bilikî ve Belikî gibi isimlerle anılırlar.)

Berzencî (Berzincî adıyla da bilinirler. Xaneqîn dolaylarında yaşarlar. 1800′lerin başında aşiretin küçük bir kısmı Bingöl dolaylarına yerleşmiştir.)

Bayatî (Beyatî adıyla da bilinirler. Tuz Kurmatu ile Kifri arasında yaşarlar)

Bezeyni (Şêx Bezeyni ve Şêx Biznî adıyla da bilinirler. Hewlêr ile Kerkük arasında yaşarlar. Bezeynîlerin önemli bir kısmı 1600′lü yılların ortasında Güney Karadeniz ve Orta Anadolu’ya yerleştirilmişlerdir)

Bolî (Belik’in güneyinde yaşarlar)

Çigini (Süleymaniye’nin kuzeyinde yaşarlar)

Dumbûlî (Dûnbelî, Şêxan bölgesinde yaşarlar)

Daudî (Dawûdî adıyla da bilinirler. Kifri ile Tuz Kurmatu arasında yaşarlar)

Gahor (Karatepe dolaylarında yaşarlar)

Gerdî (Hewlêr’in kuzeyi ile Koysancaq yakınlarınlarında yaşarlar)

Homermîl (Serkela Koçacîyan arasında yaşarlar)

Cebbarî (Cebzarî. Kerkük’ün güneydoğusu ile Çemçemal ve Leylan arasında yaşarlar.

Kakaî (Kerkük ile Tuz Kurmatu arasında yaşarlar. Yarisanidirler)

Xelkan (Helkanî adıyla da bilinirler. Belik dağlarının kuzey kesimleri ve Hewlêr’in kuzeydoğusunda yaşarlar)

Xoşnav (Şeqlewa dolaylarında yaşarlar)

Kura (Hewlêr ile Şaqlawa arasında yaşarlar)

Leylanî (Leylan’da yaşarlar. Arap aşiretleriyle akrabalık kurmuşlardır.)

Palhanî (Zenabad ile Karatepe arasında yaşarlar)

Pizdar (Pêşdar adıyla bilinirler. Geçmişte çok büyük bir aşiret konfederasyonuyken zamanla dağılmışlardır. Kela Diza dolaylarında yaşarlar ve bu şehrin sahipleri olduklarına inanırlar)

Salhî (Kerkük ile Qera Hesan arasında ve Suriye’nin başkenti Şam’da yaşarlar)

Şêrwan (Rewanduz’un kuzeyinde bulunurlar)

Sîyan (Kerkük’ün kuzeyinde yaşarlar)

Surçî (Büyük Zap ırmağının kıyısından Rewanduz’a kadar olan bölgede yaşarlar.)

Telebanî (Kerkük’ün güneydoğusunda ve Klar’ın kuzeydoğusunda öbekler halinde yaşarlar)

Talşanî (Telşani veya Talişanî adıyla da bilinirler. Teleş aşiretiyle akrabadırlar. Kifri ile Zerdawa arasında yaşarlar)

Zengena (Güney Kürdistan’daki Zengenların devamıdırlar. Kifri ile Klar arasında yaşarlar. Goranî ve Güney Kurmancisi konuşurlar, Yarisanidirler)

Zerarî (Basturiça’nın kuzeyinde yaşarlar)

Zudî (Rewanduz bölgesi)