Gül bahçesine toksik gübre döküldü

Bankaların kredi kullandırmalarını sınırlayan Merkez Bankası tebliğinin hem sektöre hem de piyasalara olumsuz yansımaları olacağı faizlerin yükseleceği ifade ediliyor.

Ekonomi yönetiminin gece yarısı aldığı kararlar serisi bu kez bankacılık sektörüne yönelik düzenleme getirirken, genelge, kredi pazarında serbest piyasanın bitirilmesi şeklinde yorumlandı. Geçen gece Resmi Gazete’de yayınlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliği’ni değerlendiren Ekonomist Atilla Yeşilada, “Bu genelge ile tamamen maksadın tersine olarak parasal aktarım mekanizmasının ebesinin gül bahçesine toksik gübre döküldü. Bankalar artık kredi verirken kılı kırk yaracaklar, olur da ek menkul kıymet tesisi gerekir diye, kredi hacmini azaltacaklar” değerlendirmesini yaptı.

Para Analiz’de, “FÖŞ’ten ilk yorum: TCMB’den gece yarısı saldırısı” başlıklı bir yazı kaleme alan Yeşilada, bankaların kime, nasıl ve kaç faizle kredi vereceğine de Merkez Bankası’nın karar vereceğine dikkat çekti. Yeşilada, maddeleri tek tek değerlendirerek şartların ağır yükümlülükler getirdiğine dikkat çekti.

SERBEST PİYASA BİTTİ

Eğer TCMB’nin “caiz gördüğü” şirketlerin kredi riski yüksekse, bunlara hiç kredi verilmeyeceğini belirten Yeşilada, “TCMB gece yarısı web sitesine koyduğu bir genelge ile kredi pazarında da serbest piyasa uygulamasına son verdi. Artık bankaların kime, nasıl ve kaç faizle kredi vereceğine de TCMB karar verecek. Yeni zorunlu karşılıklar genelgesi, Berat Albayrak döneminde BDDK eliyle hayata geçirilen ve hem bankalar hem de kredi kullanan şirketler tarafından nefret konusu olan Varlık Rasyosu’ndan geri kalmıyor” değerlendirmesini yaptı.

Ceza mekanizması devrede

Düzenleme ile bankaların hangi amaçlarla kredi verileceğinin çerçevesinin çizildiğine işaret eden Atilla Yeşilada, çerçeve dışına çıkanlar için de bir tür ceza mekanizmasının devreye alındığını anlattı. Yeşilada, “Nasıl bir ceza bu? ‘İstenmeyen türde’ kredi veren bankaların toplam kredi maliyeti mevduat faizinin kat be kat üstüne çıkacak, bunlardan zırnık kâr elde edemeyecekler” dedi. Yeşilada, tebliğ yayımı tarihinden itibaren 2022 yılsonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde menkul kıymet şartları ile cezanın ağırlaştırıldığına dikkat çekti.

TCMB NE YAPTI?

TİCARİ KREDİ FAİZİNE SINIRLAMA

Bankalar, TL ticari kredilerde TCMB’nin yüzde 16.32 olan yıllık bileşik referans oranının 1.4 katı yıllık bileşik faiz ile kullandırılacak kredi tutarının yüzde 20’si oranında menkul kıymet tesisi yapacak. Referans oranın 1.8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak krediler için menkul kıymet tesisi oranı yüzde 90’a yükselecek. Bu durum, şirketler için faizlerin yüzde 29.38’i aşması zorlaştıracak.

KREDİ BÜYÜMESİNE SINIR

30 Aralık 2022 itibarıyla 29 Temmuz 2022’ye göre kredi büyümesi yüzde 10’u aşan bankalar için kredi tutarı kadar menkul kıymetin bir yıl tutulması kararı alındı. Yani kredi büyümesinin belirli sınırlar içinde kalması istendi.

MENKUL KIYMET ZORUNLULUĞU

Yüzde 20’lik zorunlu karşılık yerine yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisini zorunlu tuttu. TCMB, böylece krediler için de bankalara menkul kıymet zorunluluğu getirmiş oldu.

DÖVİZ ÖNLEMİ

Bu düzenlemeden hariç tutulan kredi türleri ancak harcama karşılığı kullandırılabilecek. Eğer krediler harcama karşılığı kullandırılmaz ise bu kredilerde menkul kıymet tesisine tabi tutulacak.

KOBİ VE ESNAF KREDİLERİ

KOBİ tanımına giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, tarımsal krediler, kamu iktisadi teşebbüsleri krediler, kurumsal kredi kartları menkul kıymet tesisi zorunluluğundan muaf tutulmuş oldu.