FBI 2000 yıllık mozaikleri İtalya’ya iade etti

ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI) bir süredir izini sürdüğü 2000 yıllık Medusa motifli mozaiği İtalyan hükümetine iade etti. Son dönemde Batı müzelerinden ‘gerçek sahiplerine’ geri verilen eserlerin sayısı artıyor.

CNN International’ın haberine göre, adını açıklamayan bir kişi 2020 yılında avukatı aracılığıyla FBI’ın ‘Sanat Suçları Ekibi’yle iletişim kurdu. Konu, her biri 35-90 kilo arasında değişen 16 parçaya bölünmüş mitolojik Medusa figürlü bir mozaikti.

Eser yaklaşık 2000 yıllıktı, neredeyse bir asırdır kayıptı ve 1980’lerden beri Los Angeles’ta bir müzede duruyordu.

FBI, açıklamasında “Müşterinin hiçbir belgesi yoktu. Sanat dünyasında elinizde esere dair bir belgeniz yoksa bunu satmanız da mümkün olmaz” dedi ve mozaikleri kendilerine ulaştıran anonim kişinin bunlara nasıl sahip olduğuna ilişkin bir açıklama yapmadı.

İki özel ajan, Elizabeth Rivas ve Allen Grove, mozaiğin gerçek sahiplerine geri verebilmek için kökenini belirmek üzere çalışma yaptı ve İtalyan olduğunu saptadı. 1909 yılında ‘kültürel varlıklar envanteri’ne kaydedilen eserle ilgili son kayıt, Los Angeles bölgesinde satıldığını gösteren 1959 tarihli bir gazete ilanıydı.

Ajan Grove, ‘mozaiğin, inanılmaz özenli bir el işçiliğiyle yapıldığını, zamanının ustalığını ve yaratıcılığını yansıttığını’ söyleyerek, “Bu eser Roma halkına ait, Los Angeles’ta olmaması gerekiyor” dedi.

Şimdi İtalyan sanat uzmanları mozaiği temizleme ve restore etme sürecinde, eserin büyük ölçüde sağlam kaldığını belirtiyorlar.

Baskılar ‘iade hareketi’ başlattı

ABD’de, genellikle yasa dışı olarak özel koleksiyonculara veya müzelere satılan kültürel eserlerin ülkelerine geri gönderilmesi için çalışma yürütüyor.

Yetkililer ABD’li milyarder Michael Steinhardt’ın elindeki onlarca eser de dahil olmak üzere Temmuz ayında yaklaşık 14 milyon dolar değerindeki çalıntı antikayı İtalya’ya iade etti.

2021’de Metropolitian Museum of Art, bir çift 16’ncı yüzyıl Benin pirinç levhası da dahil olmak üzere üç Afrika sanat eserini Nijerya’ya iade etti.

Hareket, Avrupa müzelerinin sömürge dönemlerinde yağmalanan yeri doldurulamaz eserleri iade etmeleri için artan baskıyla karşı karşıya kalmasından sonra geldi.