Doğrudan yabancı yatırımlarda sert düşüş

Mehmet KAYA

Ocak-Nisan döneminde yabancı doğrudan yatırımların net tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31 azalarak 1 milyar 10 milyon dolar oldu. 2021 aynı dönemde net tutar 1 milyar 474 milyon dolar düzeyindeydi. Ödemeler dengesi Nisan verilerine göre, yabancı doğrudan yatırımlardaki zayıf seyir devam ediyor. Buna karşılık, oransal olarak Türkiye’den yurt dışına yapılan yatırımların yüksek seyri de devam ediyor. Merkez Bankası verilerine göre Ocak-Nisan döneminde sermaye ve gayrimenkul kaleminden net yabancı yatırım girişi 2 milyar 545 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bunun 1 milyar 684 milyon dolarlık kısmı gayrimenkul yatırımları. Türkiye’den yurt dışına yapılan yatırım ise yine aynı dönemde 1 milyar 535 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son yıllarda gözlenen, gelen yatırımların, giden yatırımlara oranındaki yüksek seyir de devam etti. Ocak-Nisan döneminde bu oran yüzde 60,3 olarak gerçekleşti. Yıllıklandırılmış veride ise oran yüzde 49 olarak gerçekleşti.

Düşüş devam edecek

Türkiye’nin yabancı doğrudan yatırımlardaki düşük seviye salgın döneminin ardından da kalıcı olma işaretleri veriyor. Ocak-Nisan döneminde net giriş, salgın etkisi görülen 2021’in altında kaldı. Ayrıca yıllar içinde artış eğilimi gösteren Türkiye’den yurt dışına doğrudan yatırımlardaki göreli olarak yüksek seviye de devam ediyor. Ocak-Nisan döneminde, yurt dışından Türkiye’ye, 1 milyar 309 milyon dolar yatırım yapıldı, 462 milyon dolar tasfiye (çıkış) gerçekleştirildi. Diğer sermaye (borç verme vb.) girişiyle birlikte net sermaye girişi 847 milyon dolar düzeyine geldi. 1 milyar 684 milyon dolar ile net yurt dışından Türkiye’ye giren yabancı yatırım 2 milyar 545 milyon dolar düzeyine geldi. Türkiye’den yurt dışına giden 1 milyar 535 milyon dolarlık doğrudan yatırım düşüldüğünde, ödemeler dengesi kapsamında yabancı sermaye girişi net 1 milyar 30 milyon dolar olarak belirlendi. Yabancı doğrudan yatırımlarda, toplam gelen yatırım-giden yatırım oranındaki yüksek seyir yanında, Türkiye’den yurt dışına yapılan sermaye yatırımlarının zaman zaman gayrimenkul hariç sermaye girişinden daha yüksek olduğu da gözlendi.

Yıllık verilerde, gayrimenkul hariç sermaye girişi ve çıkışına bakıldığında, gelen yatırımlar, gidenden yüksek olsa da farkın zaman içinde kapandığı gözlendi. Örneğin, 2007’de 17 milyar dolar fark varken, bu fark son üç yılda 1 milyar doların altına kadar indi. Uluslararası bir gösterge olan, gayrimenkul dâhil edilerek net toplam giriş-net toplam çıkış oranlarına bakıldığında da ödemeler dengesi açısından Türkiye’den yurt dışına giden yatırımın oranının yükseldiği gözlendi. Bu iki eğilim Ocak-Nisan dönemine de yansıdı. 2022 Ocak-Nisan döneminde Türkiye’den yurt dışına giden yatırım, gayrimenkul hariç gelen yatırımdan 674 milyon dolar daha fazla oldu.